عجیب ترین سیاراتی که در سال 2022 کشف شدند؛ از ابر های فلزی تا سیارۀ پفکی! - وبلاگ گل یخ

به گزارش وبلاگ گل یخ، در اینجا با شش اکتشاف تازه در دنیای سیارات خارج از منظومۀ شمسی آشنا خواهید شد؛ اکتشافاتی که علاوه بر توسعه مرز های علم، تخیل ما را هم به قلمرو هایی تازه و شگفت انگیز پرواز می دهند.

وبلاگ گل یخ | در سال 2022 تعداد سیاره های شناسایی شده در خارج از منظومۀ شمسی از 5 هزار مورد عبور کرد؛ جهان هایی دوردست که چندین دهه است تخیل هنرمندان و تلاش های علمی اخترشناسان را به خود مشغول نموده اند. انواع و اقسام سیاره ها در این مجموعه وجود دارند؛ از سیاره های سنگی بزرگ شبیه به زمین و مریخ گرفته تا غول های گازی شبیه به مشتری و سیاره های یخی شبیه به نپتون.

به گزارش وبلاگ گل یخ ؛ با این حال ما هنوز در اولین قدم ها هستیم، زیرا تعداد سیارات کشف نشده، فقط در کهکشان راه شیری، احتمالا بیش از یک تریلیون است. اما حالا با شروع به کار تلسکوپ جیمز وب، مرحلۀ تازه ای در شناسایی سیارات بیگانه شروع شده است. این تلسکوپ توانسته است با نگاه دقیق تر به سیارات کشف شده، بینشی تازه و بی سابقه دربارۀ آن ها به ما بدهد.

در اینجا با مهم ترین اکتشافات سیاره ای در سال 2022 آشنا خواهید شد.

1. سیاره ای با ابر های فلزی و باران جواهر!

اخیرا محققان کشف کردند که احتمالا در قسمت سردتر سیارۀ WASP-121 فلزات و جواهراتی جوّی وجود دارند. این سیاره که 855 سال نوری با زمین فاصله دارد احتمالا آنقدر سرد هست که بتواند در لایه های بالایی جو خودش فلزاتی مثل منیزیوم، آهن، وانادیوم، کرومیوم و نیکل داشته باشد. ذرات فلزی در جو این سیاره به صورت ابر هایی تراکم پیدا نموده اند.

اما چنین ابر های فلزی ای چه شکلی می توانند داشته باشند؟ با اطمینان نمی گردد به این سوال جواب داد، زیرا ما هیچ نمونه ای از آن را در فاصلۀ نزدیک تر ندیده ایم و شکل گیری ابر ها هم فرایند های پیچیده ای دارد. اما مایکل اوانس، اخترشناس موسسه مکس پلانک، حدس می زند که این ابر ها چیزی شبیه به طوفان های غبار بر روی سیارۀ زمین باشند؛ با رنگ های قرمز، آبی، خاکستری یا حتی سبز. احتمالا این ابر ها می توانند در صورت تراکم بیشتر، منجر به بارش هم بشوند؛ و این یعنی در این سیاره ممکن است از آسمان جواهرات ببارد!

2. سیارۀ عجیب شبیه توپ راگبی

همانطور که می دانید شکل بیشتر سیارات کروی است؛ اما سیارۀ WASP-103b از این قاعده پیروی نمی نماید. آژانس فضایی اروپا سال جاری این سیاره را کشف کرد؛ سیاره ای با دو برابر اندازۀ مشتری که با سرعتی حیرت آور، تنها در یک روز به دور ستارۀ خودش می چرخد. به علت فشار و کشش حاصل از این چرخش سریع، شکل سیاره از حالت کروی خارج شده و به حالتی بیضی وار و شبیه یک توپ راگبی درآمده است. این برای نخستین بار بود که ما شاهد چنین پدیده ای در سیارات بیرون از منظومۀ شمسی بودیم.

3. کشف بخار در یک ابرنپتون بیگانه

در فاصلۀ 150 سال نوری از زمین، سیاره ای کشف شده است که شبیه به نپتون است، اما با اندازه ای بزرگتر. در جو این سیاره بخار آب شناسایی شده است و این همان چیزی است که آن را خاص و متفاوت می نماید. فاصلۀ 150 سال نوری در مقیاس کیهانی فاصلۀ زیادی نیست و به همین علت است که اخترشناسان توانسته اند ساختار شیمیایی جو این سیاره را تشخیص بدهند.

البته سوالات خیلی زیادی هنوز وجود دارد مثل اینکه چه اندازه بخار آب در آنجا هست؟. شاید تلسکوپ جیمز وب بتواند در این مورد ما را به پاسخ های دقیق تری برساند.

4. سیاره ای که هنوز در حال شکل گیری است

تلسکوپ هابل که هنوز هم کارآمدی خودش را دارد، توانست تصویر سیاره ای را ثبت کند که اندازه ای غول آسا دارد و هنوز در مراحل ابتدایی شکل گیری واقع شده است. این سیاره هنوز مجموعه ای از گاز و غبار است و در منظومه ای واقع شده است که تنها 2 میلیون سال قدمت دارد (منظومۀ شمسی حدود 4.5 میلیلارد سال قدمت دارد). اندازۀ این سیاره 9 برابر مشتری است و در فاصله ای دور از ستاره اش گردش می نماید.

5. سیاره ای که یک اقیانوس بزرگ آن را پوشانده است

در فاصلۀ 100 سال نوری از زمین، یک اقیانوس بی سرانجام سطح سیاره ای دوردست را پوشانده است. در ماه آگوست 2022 اخترشناسان اعلام کردند که سیارۀ TOI-1452b از نظر اندازه نزدیک به زمین است و در ناحیه ای از منظومۀ خودش واقع شده است که امکان وجود آب مایع در آن هست. تراکم و جرم پایین سیاره نیز می تواند شاهدی بر وجود مقادیر بزرگی از آب بر روی سطح آن باشد.

6. سیارۀ پفکی!

اخترشناسان فکر می نمایند سیارۀ TOI-3757b به لحاظ تراکم جوی اش شبیه پفک است. این سیارۀ گازی 580 سال نوری از زمین فاصله دارد و به دور یک کوتولۀ قرمز (کوچکترین و سردترین نوع ستاره ها) می چرخد. این ستاره ها روشنایی کمتر و اندازۀ کوچکتری نسبت به خورشید دارند. اینکه اخترشناسان این سیاره را به پفک تشبیه می نمایند به خاطر این است که احتمالا تراکمی بسیار پایین (در حد پفک) داشته باشد؛ به بیان دقیق تر احتمالا تراکم این سیاره چیزی در حد 27 صدم گرم در هر سانتیمتر مکعب است. یعنی اگر می شد این سیاره را در دریا بیاندازیم، روی آب شناور می ماند! این کم تراکم ترین سیاره ای است که تا به حال در اطراف یک کوتولۀ قرمز کشف شده است.