همه چیز درباره ورزش ژیمناستیک - وبلاگ گل یخ

به گزارش وبلاگ گل یخ، نگاهی به پیدایش ورزش ژیمناستیک، ژیمناستیک هنری، پرش از خرک، حرکات زمینی، پارالل ناهم سطح، چوب موازنه، خرک حلقه، دارحلقه و بارفیکس

ژیمناستیک چه نوع ورزشی است؟ طبق توصیف دیکشنری آکسفورد برای کلمه Gymnastic، ژیمناستیک شامل به نمایش گذاشتن ورزش هایی است که باعث پیشرفت چابکی و هماهنگی فیزیک بدن می گردد. ورزش مدرن ژیمناستیک شامل رشته های پرهیجان و زیبایی مانند دارحلقه، پرش خرک، بارفیکس و ... است.

نگاهی به پیدایش و توسعه ورزش ژیمناستیک

ژیمناستیک در یونان باستان در اسپارتا و آتن توسعه یافت و به عنوان روشی برای آماده سازی مردان برای جنگ مورد استفاده نهاده شد. در اسپارت، در میان فعالیت هایی که به عنوان برنامه آموزشی معرفی شده بود، آگگو یا ژیمناستیک نمایشی از عناصر اصلی ژیمناستیک به شکل پایکوبی پریره - یک پایکوبی به سبک نظامی- برای مقامات حکومتی در سال نهایی سال تحصیلی توسط دانشجویان اجرا می شد. اجرای این مانورها برهنه بود، البته به جز کار با ابزار جنگی. آتنی ها این تمرین فیزیکی را با آموزش ذهن ترکیب کردند. در پالسترا، که یک مرکز آموزش تربیت بدنی در پنی سلیلوینیا امروزی است، رشته ای برای آموزش بدن و آموزش ذهن ترکیب شد تا یک فرم ژیمناستیک که بیشتر بر مبنای زیبایی شناسی و فردی بود، ایجاد گردد. فرمی که بر شدت، نظم، غلبه بر شکست ها و تمرکز بر قدرت جسم پایه ریزی شده بود.

در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، دو مربی فیزیک بدنی خبره آلمانی - یوهان فریدریش گوتزموت و فریدریش لودویگ جانس - با طراحی و ساخت ابزار هدفمند، تمرینات ژیمناستیک متنوعی را برای پسران و مردان جوان بوجود آوردند، که در نهایت به آنچه که در ورزش ژیمناستیک مدرن امروزی دیده می گردد، تبدیل شده است. دان فرانسیسکو آموروس او اندیانو، در 19 فوریه 1770 در والنسیا به دنیا آمد و در 8 آگوست 1848 در پاریس از جهان رفت. او یک سرهنگ اسپانیایی و اولین کسی بود که ژیمناستیک آموزشی را در فرانسه را معرفی کرد. او استفاده از میله های موازی یا پارالل، حلقه ها و میله بارفیکس را در رقابت های بین المللی توسعه داد.

فدراسیون ژیمناستیک بین المللی (FIG) در سال 1881، در لیژ بلژیک تاسیس شد. در سرانجام قرن نوزدهم رقابت های ژیمناستیک مردان به اندازه کافی محبوب بود که در اولین بازی های المپیک مدرن در سال 1896 به اجرا درآمد. در دهه 1920، زنان در رویدادهای ژیمناستیک سازماندهی شده شرکت کردند. اولین رقابت المپیک زنان، ابتدایی بود، و تنها شامل چند رشته محدود می شد. این بازی ها در سال 1928 در آمستردام هلند برگزار گردید. اختراع تلویزیون تاثیر زیادی بر گسترش ژیمناستیک در عصر جدید داشت. در حال حاضر، در بیشتر کشورهای جهان رقابت های جذاب بین المللی قابل توجهی توسط دو گروه ژیمناستیک کاران مرد و زن، به نمایش گذاشته می گردد.

اصولا، سه نوع ژیمناستیک در بازی های المپیک ارائه می گردد:

1. ژیمناستیک هنری
2. ژیمناستیک ریتمیک
3. ترامپولین

ژیمناستیک هنری شناخته شده ترین و پرطرفدارترین شاخه این ورزش است که مردان و زنان بر روی تجهیزات متنوعی مانند پارالل ناهم سطح، میله پارالل، دارحلقه و ... به رقابت می پردازند. ژیمناستیک ریتمیک دومین شاخه مشهور این رشته است. ژیمناستیک ریتمیک نوعی ورزش تک نفر یا گروهی است که همه ورزشکاران در یک زمین هم سطح رقابت می نمایند. حلقه، ربان و طناب های مخصوص در اجرای حرکات ژیمناستیک ریتمیک کاربرد دارند. ترامپولین در المپیک 2000 سیدنی به بازی های المپیک وارد شده است. این وسیله با اتصال چند فنر به یک پارچه محکم و ارتجاعی در وسط ساخته شده است. در زبان عامیانه به ترامپولین بازی بپر بپر می گویند. مسابقات این رشته از ژیمناستیک به صورت فردی یا دو نفره برگزار می گردد. سایر رشته های ژیمناستیک در بازی های المپیک جای ندارند و شهرت آنها در مقایسه با نوع هنری، ریتمیک و ترامپولین بسیار کمتر است.

1. ژیمناستیک هنری

وقتی کلمه ژیمناستیک به گوش مستمع می رسد، اولین تصویری که در ذهن می آید، یکی از ابزار ژیمناستیک هنری است. پرش از خرک، پارالل ناهم سطح، چوب موازنه و ورزش های زمینی مخصوص زنان هستند. از طرف دیگر، خرک حلقه، دارحلقه، میله پارالل و بارفیکس به مردان اختصاص یافته است. ورزش های زمینی و پرش از خرک رشته های مشترک بین زنان و مردان هستند.

پرش از خرک

همانطور که گفتیم، ژیمناست های مرد و زن، هر دو گروه می توانند این حرکت آکروباتیک را انجام دهند. در این حرکت، ژیمناستیک کار مسیری به طول 25 متر را به سرعت دویده و با جهش بر روی یک تخته فنر و دست گذاشتن بر روی تخته خرک به هوا پرش می نماید. طول تخته خرک 120 سانتیمتر، عرض آن 90 سانتیمتر و ارتفاع آن برای مردان 135 و برای زنان 125 سانتیمتر است. پس از پرش، ورزشکار پیچ و تاب های متنوعی به بدن خود می دهد و سمت دیگر خرک بر زمین فرود می آید. ژیمناست بعد از فرود باید بدون هیچ قدم اضافی صاف بایستد. همچنین باید از تکنیک و روش مناسبی برای پرش استفاده کند. افتادن، برداشتن قدم اضافی یا از دست دادن تعادل در حین و بعد از فرود آمدن، از امتیاز ورزشکار می کاهد. طول پرش، زیبایی، سرعت چرخش ها، صاف بودن بدن، سرعت دویدن و ... همه و همه از عوامل موثر بر امتیازدهی بالاتر توسط داوران است.

حرکات زمینی

در این قسمت ورزشکار بر روی یک تشک ارتجاعی و فنری که به انجام حرکات آکروباتیک یاری می نماید، تکنیک های مختلفی را به نمایش می گذارد. این تشک مخصوص یکی از ابزارهای ژیمناستیک هنری محسوب می گردد و مردان و زنان بر روی آن به رقابت می پردازند. محدوده ارائه حرکات 12 در 12 متر است. قطر تشک 16.97 متر است. حداکثر زمان برای اجرای حرکات زمینی 90 ثانیه بوده و این حرکات از اصول پایکوبی و آکروباتیک حاصل می شوند. این اجرا باید دقیق، هماهنگ با ریتم موسیقی و زیبا باشد. بسیاری از ژیمناستیک کاران از طراحان پایکوبی باله برای موفقیت در این رشته بهره می برند. موسیقی به انتخاب ورزشکار و مربی تعیین می گردد. امتیاز این رشته بر حسب دشواری کار، اجرای اصول پایه و کیفیت کلی کار داده می گردد. در صورت زمین خوردن، عدم تعادل و بی کیفیت بودن کار از امتیاز فرد کاسته می گردد. تکنیک های سالتو و چرخش های کامل در تشک حرکات زمینی قابل مشاهده است.

پارالل ناهم سطح

در این رشته حرکات متنوعی بین دو میله کوتاه و بلند توسط زنان اجرا می گردد. فریم این وسیله از جنس فولاد است. میله ها از فایبرگلاس ساخته شده اند و توسط یک پوشش چوبی پوشیده می شوند. ژیمناستیک کار بین دو میله پرش ها، چرخش ها و ... مختلفی انجام می دهد. او بین دو میله جا به جا شده و در آخر بر زمین فرود می آید. داوران بر اساس دشواری فرم، تکنیک و نوع حرکات کار ژیمناست را قضاوت می نمایند. در صورت مشاهده فرم نامناسب، افتادن از روی میله، ایجاد وقفه در حرکات، برداشتن قدم اضافی هنگام فرود آمدن از امتیاز ورزشکار کسر خواهد شد. زمانی که حرکت شروع می گردد، مربی به صورت فیزیکی نمی تواند درگیر کار ورزشکار گردد. اگر در حین اجرا، ورزشکار از میله پایین بیافتد، مربی می تواند او را بلند کند تا به رقابت ادامه دهد. بازگشت به اجرا، باید کمتر از 30 ثانیه طول بکشد. اگر زمان بازگشت طولانی تر گردد، امکان کسر امتیاز و حتی منع از ادامه اجرا، در دستور کار داوران قرار می گیرد. اما رای بیشتر داوران در این مورد انعطاف پذیر است.

چوب موازنه

چوب موزانه نوعی ابزار مکعب مستطیل شکل است که حرکات تعادلی بر روی آن انجام می گردد. این حرکات تنها توسط بانوان اجرا می گردد. همانند سایر ابزار های ژیمناستیک، ویژگی ها، ابعاد و ارتفاع این وسیله نیز توسط فدراسیون جهانی ژیمناستیک تعیین می گردد. طبق آخرین قوانین رسمی اعلام شده، 125 سانتیمتر ارتفاع، 500 سانتیمتر طول و 10 سانتیمتر عرض برای این وسیله تعیین شده است. اجرای حرکات بر روی چروب موازنه تا 90 ثانیه می تواند ادامه داشته باشد. ورزشکار می تواند با پای برهنه و یا حتی با کفش مخصوص ژیمناستیک این حرکات را انجام دهد. در صورت افتادن از روی وسیله، ورزشکار 10 ثانیه فرصت دارد دوباره بر روی چوب سوار گردد. اگر این کار را زیر 10 ثانیه انجام دهد، می تواند کار خود را ادامه دهد و امتیازی از او کسر نمی گردد. ژیمناستیک کار باید یک سری از هر دو مهارت آکروباتیک را به نمایش بگذارد. این حرکات می توانند در جهات مختلف (جلو، عقب، و کنار) انجام گردد.

خرک حلقه

این وسیله ژیمناستیک یکی از سخت ترین شاخه های مختص مردان است. فریم خرک از جنس فولاد و بدنه آن چوبی است. در مدرن های مدرن تر، یک پوشش چرمی نیز بر روی خرک قرار می گیرد. ارتفاع خرک از سطح زمین 115 سانتیمتر، طول بالای آن 160 سانتیمتر، طول زیر 155 سانتیمتر، عرض بالای آن 35 و عرض پایین این وسیله 30 سانتیمتر است. فاصله بین دو حلقه یا قبه 40 سانتیمتر و ارتفاع هر کدام 12 سانتیمتر است. کار بر روی خرک شامل حرکات یک پا و دوپا است. تکنیک قیچی در حرکت تک پا مرسوم است. برای دشوارتر به نظر رسیدن اجرا، ژیمناستیک کاران تنوعات بیشتری را به چرخش ها و مکان قرار دادن دست ها اضافه می نمایند. روال کار با پرش از روی خرک و فرود آمدن سرانجام می پذیرد. در طول تمام حرکات، به جز هنگام قیچی کردن و حرکات تک پا، پاها باید کشیده و به هم چسبیده باشند، و دستها خم نشوند. اگر ورزشکار فقط در یک قسمت خرک کار کند و از خود حرکتی نشان ندهد جریمه می گردد. برخورد و سایش با خرک از امتیاز ژیمناست کم می نماید.

دارحلقه

این رشته به قدرت بالاتنه زیادی احتیاجمند دارد، بنابراین مختص مردان است. دارحلقه شامل دو حلقه است که از یک فریم محکم فلزی آویزان شده است. هر حلقه با یک بند حمایت می گردد و بندها به یک کابل فلزی متصل هستند. قطر هر حلقه 18 سانتیمتر، ضخامت هر کدام 2.8 سانتیمتر و فاصله نقطه آویز تا مرکز حلقه ها 300 سانتیمتر است. دو نقطه آویز 50 سانتیمتر از یکدیگر فاصله دارند. کار بر بر روی دارحلقه به چرخش، قدرتی و ایستادگی احتیاج دارد. یکی از زیباترین و شناخته شده ترین تکنیک ها حالت Iron cross است که با کشیده نگه داشتن دست ها در طرفین بدن و حفظ این حالت T شکل حداقل به مدت 2 ثانیه اجرا می گردد. دستان خمیده، استفاده از بندهای دارحلقه برای حفظ تعادل و چرخش بیش از حد باعث کاهش امتیاز ژیمناست می گردد.

میله پارالل

در این رشته، ژیمناستیک کاران بر روی دو میله موازی که از زیر با فریم های فلزی حمایت می شوند، حرکات متنوعی انجام می دهند. در بیشتر موارد، میله ها از جنس چوب هستند. طول هر میله 350 سانتیمتر، ضخامت استوانه شکل آنها 5 سانتیمتر و عرض هر کدام 4 سانتیمتر است. ارتفاع میله ها از سطح زمین 200 سانتیمتر بوده و بین آنها 42 سانتیمتر فاصله وجود دارد. ایجاد حمایت از دستها، آویزان نگه داشتن بدن، ثابت ماندن و ... از مهارت های اجرایی این رشته است که عدم رعایت هر کدام به کسر امتیاز منجر می گردد.

بارفیکس

این رشته نیز فقط برای مردان طراحی شده است. یک میله افقی به طول 240 سانتیمتر و قطر 2.8 سانتیمتر، در ارتفاع 277 سانتیمتری از سطح زمین نصب شده است. مهارت هایی که بر روی بارفیکس به نمایش گذاشته می گردد شامل ایجاد تنوع در طرز دریافت میله، انواع چرخش، رها کردن بدن و دریافت دوباره میله، و فرود آمدن است. بارفیکس از انرژی خواه ترین رشته های ژیمناستیک هنری است. طرز دریافت میله ها یا گرایپ و ایجاد تنوع تاثیر زیادی بر امتیاز ورزشکار دارد.