نسخه نجات بخش اینترنت خانگی؟ - وبلاگ گل یخ

به گزارش وبلاگ گل یخ، با گذشت چند سال از بحث خصوصی سازی مخابرات، دولت یازدهم در روز های پایانی فعالیتش بخشی از منابع واگذارشده مورد مناقشه توسعه اینترنت خانگی را پس گرفت. این منابع شامل کانال ها، داکت ها و حوضچه های مخابراتی هستند که به اصطلاح Last Mile (نقطه انتهای تماس با کاربران) به شمار می آیند که پیش از این در جریان خصوصی سازی مخابرات به این شرکت واگذار شده بودند، این موضوع سال هاست که به یک بحث پرمناقشه بین مخابرات و شرکت های خصوصی در توسعه اینترنت خانگی تبدیل شده است.

جهانی اقتصاد در ادامه نوشت: از یکسو شرکت های خصوصی خدمات دهنده اینترنت معتقد بودند که مخابرات که خود رقیب آن ها در ارائه اینترنت است جلوی توسعه آن ها را در این بخش گرفته و از سوی دیگر مخابرات هم رگولاتوری را مقصر می داند که با جلوگیری از افزایش تعرفه مقصر اصلی عدم توسعه است.

بخش هایی که حالا وزارت ارتباطات بر آزادسازی آن ها تاکید نموده مهم ترین بخش مورد استفاده اینترنت ADSL است که در سال های اخیر به دلیل عدم توسعه با افت شدید کیفیت روبرو شده و اعتراض گسترده کاربران اینترنت خانگی را به همراه داشته است. قدیمی شدن تکنولوژی ADSL بعضی شرکت ها را به سمت فناوری VDSL سوق داده که از سرعت بالاتر دانلود و آپلود برخوردار است، اما توسعه همین فناوری جدید نیز به رغم مصوبه و توافقات مختلف طی یک سال اخیر متوقف مانده است.

محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات در توییتر آزاد سازی بخشی از منابع واگذارشده به مخابرات را برطرف مانع بزرگ توسعه اینترنت نامید و اظهار داشت: امروز پس از سه سال پیگیری و کوشش، دولت لایحه بازپس گیری کانال ها، داکت ها و حوضچه های مخابراتی از مخابرات ایران را به تصویب رساند. پس از خصوصی سازی مخابرات، این تصرف یک مانع جدی برای توسعه اینترنت خانگی بود.

آذری جهرمی بار ها مخابرات را به خاطر عدم توسعه اینترنت مورد انتقاد قرار داده بود. او همچنین سال گذشته با بیان اینکه زیرساخت توسعه اینترنت خانگی خوب نیست و در مقابل، زیرساخت موبایل خوب است، گفته بود: بار نبود کیفیت شبکه ثابت به شبکه موبایل سرریز می گردد، به همین دلیل مشکلاتی را ایجاد می نماید. مشکل اصلی کیفیت اینترنت ثابت انحصار مخابرات است که لایحه ای تصویب کردیم و با ارسال لایحه دوفوریتی در مجلس، این انحصار را برای همواره برطرف خواهیم کرد.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین با تاکید بر اشتباهات اتفاق افتاده در واگذاری مخابرات، گفته بود: اشتباهات واگذاری در مجموعه مخابرات ایران موجب ایجاد بعضی انحصارهاست. این اشتباه در سال 1388 در خصوصی سازی مخابرات انجام گرفت که داکت ها و سیم مسی که جزو اموال مردم است، به مخابرات واگذار شد و مخابرات هم سود های ناشی از درآمد سالانه اش را به عنوان اقساط به دولت پرداخت کرد و سرمایه گذاری نکرد.

با این حال تعیین نیست شرایط تصویب این لایحه در مجلسی که همسو با دولت نیست به کجا خواهد انجامید. پیش از این نیز بعضی کوشش های دولت در موارد مشابهی درمورد مخابرات به شکست انجامیده است، از جمله اعمال جریمه بر اپراتور های ایجاد نماینده اختلال عمدی در کلاب هاوس (که مخابرات و همراه اول هم جزو آن ها بودند) که با حکم یک شعبه دیوان عدالت اداری متوقف شد.

پاسخ مخابرات به لایحه اینترنت خانگی

شرکت مخابرات هم دیروز به تصویب این لایحه واکنش نشان داد و با اشاره به اینکه به عقیده کارشناسان، بزرگ ترین مانع توسعه پهنای باند انحصار ارائه اینترنت از سوی وزارت ارتباطات است، نوشت: به کارگیری درگاه های غیرمعمول توزیع اینترنت، بلای جان اپراتور ها شده که در آخر هم، دود این کم کاری ها در عدم ارائه مطلوب اینترنت خانگی به چشم مردم رفته است.

در این اطلاعیه ضمن انتقاد به آذری جهرمی آمده است که لوایح وقتی ضمانت اجرایی و قانونی دارند که مدافع حقوق ملت باشند و نافی حقوق اشخاص حقیقی و حقوقی نشوند. به فرض تصویب، نیروی بزرگ شاغل در این بخش چه می گردد؟ درحال حاضر 18 هزار نفر مدیریت، اجرا و نگهداری شبکه بزرگ داکت و سیم مسی را در کشور به عهده دارند. آیا همه این افراد به استخدام شرکت دولتی جدید درخواهند آمد؟

در این اطلاعیه آمده است: درآمد شرکت جدید (داکت و سیم) از چه محلی خواهد بود؟ آیا باید از مشتریان اینترنت گرفته گردد؟ در صورت پاسخ مثبت، هزینه تمام شده اینترنت برای مشتریان بدون تغییر شرایط حداقل تا دوبرابر افزایش خواهد داشت. حدود 30 هزار سهامدار خرد و سهامداران عمده، شرکت مخابرات ایران را با شرایط فعلی خریداری نموده اند، تکلیف حقوق سرمایه آنان چه می گردد، آیا دولت حاضر به پرداخت ده ها هزار میلیارد تومان آنان هست؟

مخابرات خواهان پس دریافت این لایحه، ایجاد رگولاتوری مستقل، برداشته شدن انحصار و اصلاح ساختار وزارت ارتباطات شده است.

اعتراف به اشتباه بزرگ

اواخر سال گذشته رئیس سازمان تنظیم مقررات در رویداد کیفیت اینترنت از واگذاری شرکت مخابرات به بخش خصوصی به عنوان یک اشتباه بزرگ نام برد و شرح داد: عامل کاهش کیفیت اینترنت ثابت، محدودیت استفاده از زیرساخت ها و تکنولوژی و در حوزه اینترنت همراه اجازه استفاده از زیرساخت ها است. در زمان خصوصی سازی مخابرات یکسری امکانات مانند فیبرتاریک و لست مایل به این شرکت واگذار شد. همین موضوع باعث ایجاد انحصار و موجب شد نه مخابرات بتواند به درستی فعالیت کند و نه سایر شرکت های وابسته.

به گفته او ایران در حوزه اینترنت ثابت کیفیت مناسبی در مقایسه با جهان ندارد، اما در حوزه اینترنت همراه، شرایط از متوسط جهان بهتر است. او شرح داد: در حوزه اینترنت ثابت باید به سمت بیت استریمینگ یا توسعه مبتنی بر فیبر برویم، بالغ بر 90 درصد این موضوع به شرکت مخابرات ایران وابسته است. در این رابطه هم یک مصوبه در حوزه بیت استریمینگ تصویب شده که اجازه می داد شرکت ها از تکنولوژی استفاده و ظرفیت سازی نمایند و آن را به بالای 50 مگابیت بر ثانیه برسانیم. اما انحصار باعث شد که پیشرفت خوبی در این حوزه نداشتیم.

زارعیان، نماینده مخابرات نیز در رویداد کیفیت اینترنت عامل تعرفه و انحصار تعرفه گذاری توسط دولت را به عنوان چالش این حوزه عنوان نمود و گفت که سهم مخابرات در بخش ADSL نزدیک به 10 درصد است.

او شرح داد: خط تلفن ثابت با هزینه 21 هزار تومان نگهداری می گردد. چگونه می گردد یک همکاری برد- برد در این فضا داشت. ما در مخابرات در ماه برای 10 میلیون مشترک صورت حساب صادر نمی کنیم. مشترکانی که میانگین صورت حساب آن ها 1500 تومان است، درحالی که بانک مرکزی هزینه صدور قبض را 2400 تومان نموده است. اینکه تعرفه تغییری ننموده باعث افتخار نبوده و مانع رشد است.

علاوه بر دو قطب دولت- مخابرات یک جهت دیگر توسعه اینترنت در این بخش یعنی بخش خصوصی فعال در خدمات اینترنتی هم تمایلی به سرمایه گذاری مستقل در این عرصه نداشته است. بعضی از شرکت های بزرگ اینترنتی طی سال های اخیر ورشکسته شده یا به شرکت های رقیب واگذار شده اند و اساسا سرمایه گذاران در این شرایط تمایلی به ورود به این عرصه ندارند.

برطرف انحصار دولتی اینترنت

دولت معتقد است برطرف انحصار از حوزه اینترنت صرفا شامل مخابرات نمی گردد و حالا کوشش هایی را برای کاهش انحصار از خود دولت در زمینه پهنای باند یا بهبود تبادل داده های بخش خصوصی در این حوزه انجام داده است.

رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت در این زمینه به ایرنا گفت: افتتاح مرکز تبادل داده بین الملل، علاوه بر فراهم آوردن زمینه صادرات خدمات محتوایی فراورینمایندگان محتوا، گام مهمی در برطرف انحصار واردات پهنای باند بین الملل است.

به گفته فتاحی خدمات این مرکز به حوزه فناوری مانند خدماتی است که مناطق ویژه مالی کشور به صنایع اختصاص می دهند. همان طور که در مناطق ویژه مالی، بعضی ترجیحات و معافیت ها برای بخش های مختلف فراهم است، اعضای شورای عالی فضای مجازی و کارشناسانی که روی این سند کار کردند به این نتیجه رسیده اند که راه اندازی چنین فضایی برای توسعه شبکه ملی اطلاعات جزو موارد لازم است.

معاون وزیر ارتباطات با تاکید بر اینکه از این طریق می توان یکسری معافیت ها برای حوزه فناوری اطلاعات در حوزه تبادل داده فراهم کرد، اضافه کرد: به وسیله راه اندازی این مرکز، فراورینماینده داخلی می تواند محتوایی که فراوری نموده را برای مشتری خارج از کشور نیز دسترس پذیر کند. محتوای فراوری شده در داخل می تواند با ترجیحات خوب، بهترین کیفیت و ارزان ترین قیمت به وسیله این مرکز دیتا به دست مشتریان بین المللی برسد.

وی تاکید نمود اگر فردی در کشور های همسایه قصد استفاده از محتوای VOD (پخش ویدئویی) را داشته باشد مجبور به استفاده از IXP های بین المللی است و ما نیز به اجبار باید محتوا را به آنجا ببریم تا تبادل در آن نقطه انجام گردد.

وی اعلام کرد: با افتتاح این مرکز، کیفیت خدمات، بهبود یافته و قیمت برای فراورینماینده محتوای داخلی و مشتری خارج از کشور کاهش پیدا می نماید.

رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت اضافه کرد: به وسیله افتتاح این مرکز، امکان حضور پلت فرم ها و کسب وکار های داخلی فعال در حوزه محتوا، در فضای بین المللی فراهم می گردد.

فتاحی با بیان اینکه یکی از ایده های دیگری که به وسیله راه اندازی این مرکز دنبال می گردد میزبانی محتوای بین المللی در داخل کشور است، اعلام کرد: سعی داریم تا جایی که ممکن است بعضی از محتوا های حوزه بین الملل که برای کاربران داخلی جذاب است و به آن احتیاج دارند را در این مرکز بین المللی هاست (میزبانی) کنیم.

وی گفت: برای این کار، منطقه ویژه مالی پیغام را در نظر گرفتیم، چون می توان از قوانین ویژه مالی که بر آن حاکم است استفاده کرد. گیمر ها (بازیکنان بازی های آنلاین) از این طریق می توانند به بعضی از بازی های پرطرفدار آنلاین، دسترسی باکیفیت بهتر و تسهیلات مناسب داشته باشند.

فتاحی توضیح داد: در این مرکز همه چیز بومی و توسط شرکت زیرساخت راه اندازی شده است. اکنون بعضی اپراتور ها مراکز داده ای را در کنار این قطب دیتاسنتری ایجاد نموده اند. در این منطقه گمرکی سخت افزار ها بدون تعرفه گمرکی عرضه می گردد که این مساله زیست بوم خوبی را در این منطقه به وجود خواهد آورد.

وی توضیح داد: یکی از مسائل مهم دیگری که به واسطه این مرکز تسهیل می گردد برطرف انحصار خرید اینترنت در شرکت ارتباطات زیرساخت است. این موضوع مدت ها قبل با صدور دستوری از سوی وزیر ارتباطات شروع شد.

برای برطرف این انحصار در گام اول، تجاری وویس بین الملل را به اپراتور ها واگذار کردیم که عواید آن وارد بخش خصوصی فعال در حوزه فناوری اطلاعات شد. اکنون اپراتور به صورت مستقیم با پرووایدر ها (تامین نمایندگان) وارد مذاکره می گردد. این کار، رقابتی را ایجاد می نماید که نتیجه آن کاهش قیمت و افزایش کیفیت است.

وی گفت: درحال حاضر نیز برطرف انحصار از خرید و فروش پهنای باند اینترنت در برنامه واقع شده است.

وی اعلام کرد: البته در این مرحله ظرافت هایی نسبت به واگذاری های قبلی وجود دارد که باید به دقت آن ها را آنالیز کرد. طراحی و تاسیس یک مرکز ارتباطی بین المللی نقطه ای برای شروع برطرف انحصار از واردات پهنای باند بین الملل است.